Over spooksteden en de geest van het geld

Ieder land heeft wel eens een vastgoedbubbel. De broertjes Teveel, Te Duur en Te Snel zijn daar meestal verantwoordelijk voor. Als zo’n bubbel barst kan dat verregaande economische gevolgen hebben, voor de bouwsector, de vastgoedsector in het algemeen, en uiteindelijk ook voor het hele systeem. Wij weten daar alles van, zou je zeggen.

Maar wat er op dit moment in China gebeurt, tart elke beschrijving. De economie mag hoe dan ook niet inkakken, zoveel is duidelijk. Peking is als de dood voor ontevredenheid in eigen gelederen want dat zou maar eens tot revolutie kunnen leiden. En ondanks het revolutionaire verleden van de grootmacht hebben ze daar geen trek in, te meer omdat ze weten wat ze zelf met de vorige landheren gedaan hebben.

Dus wordt de rente op de yuan kunstmatig laag gehouden, wordt er door de banken nauwelijks krediet aan burgers toegekend, en wordt de bouwsector gestimuleerd dat het een lust is.

Dit laatste heeft tot het volgende onvoorstelbare fenomeen geleid: hele steden zijn er verrezen, compleet met musea, zwembaden, culturele centra, shopping malls (de grootste ter wereld!) en hotels. Er is echter één probleem. Ze zijn leeg. Er woont niemand.

de spookstad Ordos.

Dat dit is uitgekomen heeft een aantal redenen, waaronder natuurlijk Googlemaps, maar de belangrijkste is het verschijnen van een artikel vorig jaar waarin werd geconcludeerd dat de meterkasten van zo’n slordige 64.000.000 appartementen het hele jaar op nul bleven staan, kortom; leegstand, op een volstrekt ongekende schaal. China heeft huizen genoeg voor 200 miljoen burgers, ze wonen er alleen niet. Toch zijn ze wel voor Chinezen gebouwd; zoveel visite verwacht niemand.

De overheid zelf strooit niet zo met cijfers en de energiebedrijven ontkenden in eerste instantie, maar zo langzamerhand kan niemand er meer omheen. Als je weet dat een nieuw appartement in bijvoorbeeld Sjanghai ongeveer 200.000 dollar moet kosten op een gemiddeld jaarsalaris van zo’n 4000 dollar, dan is het helemaal niet zo vreemd, die leegstand.

verlaten straten...

Bijkomend probleem is dat de locale overheden allemaal enorme schulden hebben, die 30 % van het totaal aantal nationale bankleningen beslaan. Drie keer raden wat er als onderpand gegeven wordt; juist, onverkoopbaar onroerend goed.

Een ander probleem is hebzucht, een algemeen bekend bijverschijnsel van rücksichtloss kapitalisme zoals dat in China geimplementeerd is. Hebzucht en vrees voor inflatie zijn de redenen voor een explosie van speculatieve transacties. Volgens Andy Xie (Caixin, via Marketwatch) staat een aanzienlijk deel bewust leeg, en heeft grootscheepse speculatie z’n intrede in China gedaan.

De gieren circelen dus rond de markten. Het wachten is nu op de eerste krakers, al zal dat zo’n vaart niet lopen, gezien de blakende staat van één van China’s grootste staatsbedrijven, het volksleger.

Eind oktober heeft China Vanke, een gigantisch vastgoedbedrijf, een waarschuwing doen uitgaan. De prijzen en omzetten in de grote steden dalen en zullen verder afnemen. Dat is slecht nieuws, behalve voor een paar Chinezen die nu net een huis kunnen kopen. Tevens dient rekening gehouden te worden met een typisch Chinees verschijnsel, namelijk dat de financiering van je huis voor een groot deel meteen en uit eigen fondsen betaalt dient te worden. Volgens de centrale regering moet je het volk vooral geen krediet verkopen waar ze niet aan kunnen voldoen. Daar krijg je, zoals gezegd, revolutie van. (Vertel dat voor de gein eens aan de Amerikanen.)

niemand te zien

Nou moet je weten dat de bouw een zeer belangrijke pijler is onder de Chinese economie. Daar kun je niet zomaar ineens mee stoppen. Er wordt dus overal vrolijk doorgetimmerd, anders zakt alles in elkaar, is de gedachte. Hiermee zijn de voorwaarden voor een vastgoedcrash geschapen, tenminste volgens Westerse logica.

Een aantal factoren maken de Chinese markt wel weer uniek. Wat daar de gevolgen van zijn kan ik niet overzien. We hebben het o.a. over de aanwezigheid van veel ‘grijs’ geld, wellicht 10 % van het BNP, en dat moet ergens heen.

Vastgoed is in een millieu van inflatie en de niet-te-veel-aan-de-dollar-willen-hangen ethiek van de trotse Volksrepubliek een veilige investering. Speculatie loont zonder dat je er veel voor hoeft te doen. Ook al verloedert de hele buurt, zoals we dat hier gezien hebben en in meerdere mate in steden als New York en LA. De verf komt snel naar beneden als er geen onderhoud wordt gepleegd. De daken van veel nooit bewoonde flats lekken al.

spookgracht in Ordos

Neem daarbij het feit dat de eerste Chineze vastgoed crash alleen expats en rijken wist te raken waardoor Yan-met-de-pet hier geen enkele ervaring mee heeft. En tot slot het rotsvaste vertrouwen in Vadertje Staat, die de eigen markten nooit zou laten vallen. Dat klopt maar ten dele; zelfs een supermachtig orgaan als de centrale regering van China moet uiteindelijk buigen voor de marktwerkingen. De (inter)nationale markten zijn als de zee, onderling verbonden en ontembaar.

Sterker nog: ‘Een terugval van de huizenprijzen van 30 procent zou een ineenstorting van de investeringen in China betekenen en leiden tot een zogenaamde harde landing van de Chinese economie die jaren achtereen met meer dan 9 procent per jaar groeide’, zegt UBS econoom Wang Tao. ‘Krediet gebaseerde landen zoals Amerika doen het slecht tijdens financiele crises, dat is algemeen bekend. China is daaraan tot nog toe ontsnapt, maar de vastgoed implosie kan wel eens bewijs zijn voor het tegendeel.’ (bron: Financial Times)

Ordos, compleet met (leeg) museum

Wat ik met dit lange saaie verhaal maar wil aantonen is dit. Wij hadden in Europa de illusie dat we het verval konden herkennen, isoleren en keren. Zie Griekenland. Vervolgens waren we overtuigd van de stabilliteit van de ‘grote’ industriele landen. Zie Italie. De rest is geschiedenis.

We hebben stelselmatig geloofd dat alle onderdelen van onze wereldeconomie apart te behandelen waren in plaats van te moeten worden gezien als een geheel, en niet als een som der delen. Er is niet slechts sprake van een ‘vastgoedbubbel’, of een recessie, het is eerder één recessie. Er is sprake van een economische bubbel, een op lucht gebaseerd monopolyspel, met papier en plastic geld zoals er zelfs geen water meer is. Die gedroomde rijkdom, vorm gegeven in een nachtmerrie van een systeem, dat zich uitstrekt van deze naar de andere kant van elke denkbare oceaan.

geen auto's in Ordos, behalve enkelen bij het grote regeringsgebouw

We imiteren wat we in de natuur vinden, zo ook in het geval van ons monetair/economisch systeem; het is een corpus, met geld en olie als bloed, met goud en staal als weefsel. En helaas met de onvermijdelijke rode bloedlichaampjes, stervend op vreemde kusten. Alles staat, net zoals in onze natuurlijke omgeving onlosmakelijk met elkaar verbonden, in een innige verstrengeling die het onmogelijk maakt het één los van het ander te zien.

Ook het wonder van de Chinese economie krijgt te maken met negatieve krachten die het zelf geschapen heeft, krachten die als aardverschuivingen de tektonische platen van de financiele wereld in elkaar duwen en opnieuw rangschikken.

De enigen die uit deze chaos als herboren te voorschijn zullen kruipen zijn de gieren , de speculanten, de bankiers, de cowboys. Voor ons, de Indianen, is het vooralsnog op een houtje bijten, tot we ons beseffen dat wij dat monsterlijke monetaire lichaam moeten voeden met de vruchten van onze arbeid. Eet U smakelijk.

zie ook: http://www.youtube.com/watch?v=0h7V3Twb-Qk

de allergrootste spookstad; Zhengzhou New District